8 grudnia, godz.12:00 TOŻSAMOŚĆ PIASECZNA. LUDZIE, MIEJSCA, WYDARZENIA. Od fryzjera do królewskiego kamerdynera. Polski „amerykański sen” starosty piaseczyńskiego Franciszka Ryxa.
Franciszek Ryx – kamerdyner Stanisława Augusta, starosta piaseczyński. Prelekcja historyka Piotra Skowrońskiego (Muzeum – Łazienki Królewskie, Ośrodek Badań nad Epoką Stanisławowską)
Miejsce: Przystanek Kultura. Udział bezpłatny.
Do nielicznych osób, które towarzyszyły Stanisławowi Augustowi poprzez całe jego panowanie, zaliczyć możemy Franciszka Ryxa. Ten Flandryjczyk związał się z rodziną Poniatowskich na kilka lat przed elekcją stolnika litewskiego na króla Polski i wiernie służył swemu władcy jeszcze po III rozbiorze, gdy Stanisław August przebywał na przymusowej emigracji (początkowo w Grodnie, potem zaś w Petersburgu).
Trwając ponad 30 lat przy boku ostatniego króla polski uzyskał godność królewskiego kamerdynera, monopolisty teatralnego i starosty piaseczyńskiego. Cieszył się nieustannym zaufaniem króla, choć nie zawsze ufność tę podzielały osoby z najbliższego otoczenia monarchy (w tym brat króla – prymas Michał). Obecność Ryxa w centrum życia dworskiego, oprócz możliwości kariery, angażowała go w liczne spory polityczne. Najpoważniejszym z nich była tzw. trucicielska afera Dogrumowej.
Podczas wykładu prześledzimy karierę starosty piaseczyńskiego; zobaczymy, jak oceniał go Stanisław August, a jak przeciwnicy polityczni (np. Stanisław Kostka Potocki); opowiemy o jego osiągnięciach dla polskiego teatru; a na podstawie korespondencji Stanisława Augusta z Franciszkiem Ryxem po III rozbiorze Polski przyjrzymy się obowiązkom kamerdynera króla bez państwa.
Piotr Skowroński – adiunkt w Dziale Badań Naukowych Muzeum Łazienki Królewskie, doktorant w Instytucie Historii im. T. Manteuffla PAN. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół sytuacji międzynarodowej i polityki wewnętrznej Rzeczypospolitej w epoce I rozbioru Polski. Publikował m.in. w takich czasopismach jak „Pamiętnik Teatralny”, „Kronos – metafizyka, kultura, religia”, „Wiadomości Konserwatorskie”.
Wydarzenie na fb: https://www.facebook.com/events/418007815549209/
